Trà đạo Trung Quốc là gì? Nguồn gốc và phong cách thưởng thức

Trà đạo Trung Quốc là một nghệ thuật thưởng trà tinh tế và sâu sắc, đã hòa quyện vào đời sống văn hóa của người dân Trung Hoa từ hàng ngàn năm nay. Không chỉ đơn thuần là việc pha và uống trà, trà đạo còn là một triết lý sống, một cách để con người hòa mình vào thiên nhiên, tìm kiếm sự tĩnh tại và thăng hoa tâm hồn. Hãy cùng Gốm Thành Tâm tìm hiểu chi tiết hơn về nghệ thuật thưởng trà Trung Quốc trong bài viết sau đây.

Giới thiệu về trà đạo Trung Quốc

Trà đạo Trung Quốc là một nghệ thuật thưởng trà tinh tế và sâu sắc, đã tồn tại và phát triển hàng ngàn năm trong lịch sử Trung Hoa. Không chỉ đơn thuần là việc pha và uống trà, trà đạo Trung Quốc còn là một triết lý sống, một cách để con người hòa mình vào thiên nhiên, tìm kiếm sự tĩnh tại và thăng hoa tâm hồn.

Văn hóa trà đạo tại quốc gia này chú trọng vào sự hài hòa giữa con người, trà và thiên nhiên. Trong không gian yên tĩnh, ấm trà nhỏ và những chén trà xinh xắn trở thành cầu nối, mang đến những phút giây thư giãn, chiêm nghiệm và chia sẻ. Mỗi động tác pha trà, rót trà đều được thực hiện một cách tỉ mỉ, chậm rãi, thể hiện sự tôn trọng đối với trà và lòng hiếu khách đối với người thưởng trà.

Trà đạo Trung Quốc không chỉ là một nét đẹp văn hóa mà còn là một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người dân. Nó mang đến sự thư thái, tĩnh tâm và giúp con người kết nối với nhau, tạo nên những mối quan hệ tốt đẹp và bền vững.

Một số đặc điểm của phòng trà đạo Trung Quốc

Phòng trà đạo Trung Quốc là một không gian đặc biệt dành riêng cho việc thưởng trà và thực hành trà đạo. Đây không chỉ là nơi để thưởng thức hương vị trà mà còn là nơi để tìm kiếm sự tĩnh lặng, thư giãn và kết nối tâm hồn.

Một phòng trà đạo Trung Quốc điển hình thường có những đặc điểm sau:

• Không gian yên tĩnh và thanh tịnh: Phòng trà thường được thiết kế đơn giản, tránh sự rườm rà và ồn ào, tạo không gian yên tĩnh để thưởng trà và trò chuyện.
• Gần gũi với thiên nhiên: Phòng trà nên có cửa sổ lớn hoặc ban công để đón ánh sáng tự nhiên và gió trời.
• Trang trí tinh tế: Phòng thường được trang trí bằng các bức tranh thủy mặc, thư pháp, bình hoa, tượng Phật… tạo nên không gian giàu nghệ thuật.
• Trà cụ đầy đủ: Phòng trà được trang bị đầy đủ các loại trà cụ cần thiết như ấm trà, chén trà, khay trà, dụng cụ pha trà…
• Âm nhạc nhẹ nhàng: Thường có nhạc nền nhẹ nhàng, du dương để tạo không khí thư giãn và thoải mái.

Một số loại hình phòng trà đạo Trung Quốc phổ biến:

• Trà quán truyền thống: Thường nằm trong các con phố cổ, mang đậm phong cách kiến trúc và trang trí truyền thống Trung Hoa.
• Trà quán hiện đại: Thiết kế đơn giản, hiện đại, phù hợp với giới trẻ và những người yêu thích sự tiện nghi.
• Phòng trà gia đình: Được thiết kế trong chính ngôi nhà của người yêu trà, tạo không gian riêng tư và ấm cúng để thưởng trà cùng gia đình và bạn bè.
• Phòng trà nghệ thuật: Kết hợp trà đạo với các loại hình nghệ thuật khác như âm nhạc, thư pháp, hội họa…

Các loại trà phổ biến trong Trà đạo Trung Quốc

Uống trà đạo là một nghệ thuật thưởng trà tinh tế và sâu sắc, gắn liền với lịch sử và văn hóa lâu đời của đất nước này. Trong trà đạo Trung Quốc, có nhiều loại trà được ưa chuộng và sử dụng phổ biến, mỗi loại mang đến những trải nghiệm hương vị và ý nghĩa riêng biệt. Dưới đây là một số loại trà tiêu biểu:

Trà xanh

Là loại trà không lên men, giữ được màu xanh tự nhiên và hương vị tươi mát, thanh khiết. Một số loại trà xanh nổi tiếng trong trà đạo Trung Quốc bao gồm: Long Tỉnh, Bích Loa Xuân, Thái Bình Hầu Khôi, Mao Phong… Trà xanh được đánh giá cao về khả năng giải nhiệt, thanh lọc cơ thể và mang lại sự tỉnh táo, minh mẫn.

Trà Ô Long

Là loại trà bán lên men, có hương vị phong phú và đa dạng, từ nhẹ nhàng, thanh mát đến đậm đà, nồng ấm. Một số loại trà Ô Long nổi tiếng bao gồm: Thiết Quan Âm, Đại Hồng Bào, Thủy Tiên, Bạch Kê Quan… Trà Ô Long được ưa chuộng vì hương thơm đặc trưng và khả năng kích thích tiêu hóa, giảm cân.

Trà Phổ Nhĩ

Là loại trà hậu lên men, có hương vị đặc biệt, đậm đà và hậu vị ngọt sâu lắng. Trà Phổ Nhĩ càng để lâu càng ngon, có giá trị sưu tầm cao. Trà Phổ Nhĩ được cho là có tác dụng giảm cholesterol, hỗ trợ tiêu hóa và cải thiện sức khỏe đường ruột.

Trà trắng

Là loại trà ít qua chế biến, giữ được nhiều dưỡng chất và hương vị tự nhiên, thanh khiết. Các loại trà trắng nổi tiếng bao gồm: Bạch Hào Ngân Châm, Bạch Mẫu Đơn, Cung Đình Bạch Hào… Trà trắng được đánh giá cao về khả năng chống lão hóa, tăng cường miễn dịch và làm đẹp da.

Trà vàng

Là loại trà quý hiếm, được chế biến theo phương pháp đặc biệt, có màu vàng óng ánh và hương vị độc đáo. Những loại trà vàng nổi tiếng bao gồm: Quân Sơn Ngân Châm, Mông Đỉnh Hoàng Nha, Bắc Cảng Mao Tiêm… Trà vàng được cho là có tác dụng thanh nhiệt, giải độc và bồi bổ sức khỏe.

Trà đen

Là loại trà lên men hoàn toàn, có màu nước đỏ sẫm và hương vị đậm đà, mạnh mẽ.Các loại trà đen nổi tiếng bao gồm: Kỳ Môn Hồng Trà, Điền Hồng, Chính Sơn Tiểu Chủng… Trà đen được ưa chuộng ở phương Tây và có tác dụng làm ấm cơ thể, tăng cường tuần hoàn máu.

Trà cụ trong văn hóa trà đạo 

Trà cụ đóng vai trò quan trọng trong trà đạo Trung Quốc, không chỉ là công cụ để pha trà mà còn mang ý nghĩa thẩm mỹ và tinh thần sâu sắc. Dưới đây là một số trà cụ phổ biến và ý nghĩa của chúng:

Ấm trà:

• Ấm tử sa: Được làm từ đất sét tử sa đặc biệt ở Nghi Hưng, nổi tiếng với khả năng giữ nhiệt tốt, không làm biến đổi hương vị trà và lên nước đẹp theo thời gian. 
• Ấm gốm: Làm từ đất sét nung ở nhiệt độ cao, có độ bền tốt và khả năng giữ nhiệt ổn định. Ấm có giá thành phải chăng hơn ấm tử sa và cũng rất đa dạng về kiểu dáng, màu sắc.

Chén trà:

• Chén tống: Chén lớn dùng để rót trà từ ấm ra trước khi chia vào các chén nhỏ, giúp trà được trộn đều và giảm nhiệt độ.
• Chén quân: Chén nhỏ dùng để thưởng thức trà, thường có dung tích từ 30ml đến 150ml.
• Chén khách: Tương tự như chén quân nhưng có thể có kích thước lớn hơn một chút.

Khay trà:

• Dùng để đựng ấm, chén và các dụng cụ khác, giúp giữ cho bàn trà gọn gàng và sạch sẽ.
• Khay trà có thể làm từ nhiều chất liệu như gỗ, tre, gốm sứ, hoặc nhựa.
• Khay trà thường có thiết kế rãnh hoặc lỗ thoát nước để tránh nước trà đọng lại trên khay.

Các dụng cụ khác:

• Gắp trà: Dùng để gắp trà từ hộp đựng trà vào ấm.
• Lọc trà: Dùng để lọc bã trà khi rót trà từ ấm ra chén tống hoặc chén uống.
• Khăn lau: Dùng để lau ấm, chén và khay trà.
• Thuyền trà: Dùng để đựng nước trà đã pha, giúp trà nguội bớt trước khi rót vào chén.
• Bộ dụng cụ trà: Gồm các dụng cụ nhỏ như thìa, kẹp, chổi… để hỗ trợ quá trình pha trà.

Quy trình trà đạo Trung Quốc

Quy trình thưởng trà của người Trung Quốc là một chuỗi các bước tỉ mỉ và tinh tế, thể hiện sự tôn trọng đối với trà và tạo nên một trải nghiệm thưởng trà đầy ý nghĩa. Dưới đây là quy trình cơ bản:

Chuẩn bị:

• Trà cụ: Ấm trà, chén trà, chén tống, khay trà, lọc trà, dụng cụ gắp, khăn lau… được lựa chọn kỹ lưỡng và sắp xếp gọn gàng trên bàn trà.
• Trà: Chọn loại trà phù hợp với sở thích và thời điểm.
• Nước: Sử dụng nước sạch, có nguồn gốc tốt, đun sôi đến nhiệt độ phù hợp với từng loại trà.

Tráng trà và làm nóng ấm chén:

• Tráng trà: Rót nước sôi vào ấm trà, tráng qua lá trà rồi đổ nước đi. Bước này giúp làm sạch trà và đánh thức hương thơm.
• Làm nóng ấm chén: Rót nước sôi vào ấm và các chén trà, sau đó đổ nước đi. Việc này giúp giữ nhiệt độ trà ổn định khi pha.

Pha trà:

• Cho trà vào ấm: Dùng dụng cụ gắp cho lượng trà vừa đủ vào ấm.
• Rót nước sôi: Rót nước sôi vào ấm, lưu ý không rót quá đầy.
• Hãm trà: Đậy nắp ấm và hãm trà trong thời gian thích hợp, tùy thuộc vào loại trà.
• Rót trà: Rót trà từ ấm vào chén tống, sau đó từ chén tống rót vào các chén nhỏ cho khách.

Thưởng trà:

• Quan sát màu sắc và hương thơm: Trước khi uống, hãy quan sát màu sắc và thưởng thức hương thơm của trà.
• Nhấp từng ngụm nhỏ: Uống trà từ từ, từng ngụm nhỏ để cảm nhận trọn vẹn hương vị và sự tinh tế của trà.
• Trò chuyện và chia sẻ: Trà đạo là dịp để mọi người gặp gỡ, trò chuyện và chia sẻ những câu chuyện, tâm tư.

Vệ sinh trà cụ:

• Rửa sạch: Sau khi thưởng trà, rửa sạch ấm, chén và các dụng cụ khác bằng nước sạch.
• Lau khô: Dùng khăn lau khô trà cụ và cất giữ cẩn thận.

Lợi ích của việc thực hành uống trà đạo

Nghệ thuật thưởng trà Trung Quốc không chỉ mang lại trải nghiệm thưởng thức trà tuyệt vời mà còn đem đến nhiều lợi ích tích cực cho cả sức khỏe thể chất lẫn tinh thần:

Thư giãn và giảm căng thẳng

Không gian trà đạo yên tĩnh, hương thơm dịu nhẹ của trà và những động tác chậm rãi, tỉ mỉ giúp tâm trí thư thái, giải tỏa căng thẳng và mệt mỏi. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng trà có chứa L-theanine, một loại axit amin có tác dụng giảm căng thẳng và lo âu.

Cải thiện sức khỏe thể chất

Trà chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi tác hại của gốc tự do, làm chậm quá trình lão hóa và giảm nguy cơ mắc bệnh mãn tính. Một số loại trà còn có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa, giảm cholesterol, tăng cường hệ miễn dịch và cải thiện sức khỏe tim mạch.

Tăng cường sự tập trung 

Quy trình pha trà và thưởng trà đòi hỏi sự tập trung cao độ vào từng chi tiết, giúp rèn luyện khả năng tập trung và quan sát. Không gian yên tĩnh và hương thơm của trà cũng kích thích sự sáng tạo và tư duy.

Kết nối với mọi người

Trà đạo là dịp để mọi người gặp gỡ, trò chuyện và chia sẻ trong không gian ấm cúng và thân mật. Qua chén trà, mọi người có thể hiểu nhau hơn, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp và gắn kết cộng đồng.

Trân trọng và hiểu sâu hơn về văn hóa Trung Hoa

Trà đạo là một phần không thể thiếu trong văn hóa Trung Hoa, chứa đựng nhiều giá trị truyền thống và triết lý sống sâu sắc. Thực hành trà đạo giúp bạn hiểu hơn về lịch sử, văn hóa và con người Trung Quốc.

Trà đạo Trung Quốc với những nghi thức tinh tế và triết lý sâu sắc, đã trở thành một nét đẹp văn hóa độc đáo và trường tồn trong văn hóa của người Trung Hoa. Qua từng chén trà, ta không chỉ cảm nhận hương vị thanh tao mà còn chạm đến những giá trị tinh thần quý báu như sự hòa hợp, tôn trọng, tĩnh lặng và sẻ chia. Để khám phá thêm về nghệ thuật này, hãy tìm hiểu và trải nghiệm trà đạo Trung Quốc – một di sản văn hóa đáng trân trọng và gìn giữ.